Verminderen van CO2 uitstoot is niet het volledige verhaal: de planetaire grenzen
Het is absoluut essentieel dat bedrijven focussen op het verminderen van de CO2 uitstoot van hun bedrijfsprocessen. Dit is echter niet het enige aspect dat belangrijk is. Naast klimaatverandering zijn er óók andere manieren waarop de mensheid het milieu op globale schaal beïnvloedt, met gevolgen die minstens even verstrekkend kunnen zijn als klimaatverandering – en daar overigens veel overlap mee hebben.
De beroemde Zweedse aardwetenschapper Johan Rockström heeft dit omschreven als planetaire grenzen. Hij stelde in totaal negen grenzen vast waarbinnen de mensheid moet opereren om duurzaam gebruik te kunnen maken van de natuurlijke hulpbronnen op onze aarde:
1. Opwarming van de aarde
2. Biodiversiteitsverlies
3. Landgebruik
4. Zoet watergebruik
5. Stikstof en fosfor emissies
6. Oceaan verzuring
7. Aerosolen in de atmosfeer
8. Gaten in de ozonlaag
9. Chemische verontreiniging
Het slechte nieuws: we hebben meerdere grenzen al overschreden. Vooral het verlies van biodiversiteit, chemische verontreiniging en stikstof & fosfor kringloop zitten in de zogeheten ‘’hoge risico zone’’. Dit is een groot risico: er is namelijk een grote mate van interactie tussen de grenzen. Alle grenzen zijn met elkaar verbonden in één systeem. Veranderingen in het ene systeem leidt tot veranderingen in andere systemen. Om een voorbeeld te geven: de uitstoot van broeikasgassen leidt tot de opwarming van de aarde en verzuring van de oceanen, beiden leiden tot een verlies aan biodiversiteit, enzovoort.
Wanneer er té veel verandering is dan gaat een systeem een veilige grens over (ook wel een tipping point genoemd) en kan deze verandering (vrijwel) onomkeerbaar worden en mogelijk een kettingreactie veroorzaken. Dit klinkt allemaal erg ingewikkeld, maar je kan het zien als een rij met dominostenen: gaat er een om, dan is de kans groot dat de rest ook omvalt. Uiteraard kan meneer Rockström dit nog veel beter uitleggen en raden we je daarom zeker aan om de documentaire ‘Breaking Boundaries: The Science of Our Planet’ te kijken (op Netflix) waarin dit principe heel duidelijk wordt uitgelegd.
Waarom is dit van belang voor jouw bedrijf?
Wat betekenen deze 9 planetaire grenzen en de tipping points voor bedrijven? Het laat enerzijds zien dat bedrijven een serieus risico lopen in de zekerheid en prijzen van toeleveringsketens – wat dus aanzienlijk verder gaat dan enkel het risico van klimaatverandering. Anderzijds betekent het dat je als bedrijf niet alleen impact hebt op het klimaat maar ook op andere belangrijke processen die direct verbonden zijn met de zekerheid van de keten en de toekomst van het bedrijf. De planetaire grenzen laten zien dat je als individu of bedrijf onderdeel bent van een breder systeem. Het is dus essentieel om niet alleen te focussen op het verminderen van CO2-uitstoot maar een holistische visie op MVO te nemen.
Naast het zakelijke belang zal er in toenemende mate maatschappelijke aandacht komen voor deze duurzaamheidsaspecten. Vanaf het boekjaar 2025 worden grotere bedrijven zelfs verplicht om te rapporteren over duurzaamheid. Dat zal niet alleen gaan over CO2-uitstoot, maar ook over vervuiling, biodiversiteit, ecosystemen en meer. Kijk dus kritisch naar je duurzaamheidsstrategie en plan vooruit.